تامین مالی جمعی در سال‌های اخیر به‌عنوان یک روش نوین و در دسترس برای جذب سرمایه، خصوصا برای کسب‌وکارهای نوپا و پروژه‌های خلاقانه در ایران محبوبیت یافته است. هرچند این مدل سرمایه‌گذاری فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند، اما بدون آگاهی از ریسک‌ها و توجه به امنیت اطلاعات، ممکن است به تجربه‌ای پرریسک تبدیل شود. این مقاله نگاهی جامع دارد به ارزیابی ریسک‌ها مالی، حقوقی، عملیاتی، امنیتی و راهکارهای مدیریت آن که در ادامه به طور کلی آن را بیان خواهیم کرد.
چرا ارزیابی ریسک‌های تامین مالی جمعی اهمیت دارد؟
هر سرمایه‌گذاری، چه در بازار بورس و چه در پروژه‌های نوآورانه با ریسک‌های متنوعی همراه است. تفاوت اصلی در تامین مالی جمعی این است که افراد عادی با سرمایه‌های کوچک نیز وارد این بازار می‌شوند و طبیعی است که دغدغه امنیت پول خود را داشته باشند. با وجود این، ساختار نظارتی و چارچوب‌های تعریف‌شده برای سکوهای کرادفاندینگ موجب شده است ریسک‌های کمتری نسبت به انواع روش‌های سرمایه‌گذاری را داشته باشند تا سرمایه‌گذاران بتوانند با اطمینان و نگرانی کمتری در آن مشارکت کنند.
ارزیابی ریسک‌ها در تامین مالی جمعی
همانطورکه در تعریف تامین مالی جمعی چیست به‌طور کامل بیان کردیم که به فرآیند جمع‌آوری وجوه نقدی برای یک کسب‌وکار یا شرکت به منظور شروع پروژه اشاره دارد. باوجود اینکه این روش دارای مزایای زیادی هستش اما بررسی چندین موضوع می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری شما را ایمن کند. در کل، ارزیابی ریسک یعنی بررسی اینکه چه تهدیدهایی ممکن است باعث از بین رفتن اصل سرمایه، کاهش سود، یا ایجاد مشکلات حقوقی و امنیتی شود که در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم:
1. ریسک نکول طرح
ریسک نکول پروژه به این معناست که به هر دلیل ممکن است طرح به مرحله اجرا نرسد یا به اهداف تعیین‌شده دست پیدا نکند. همچنین در صورتی که مبلغ شناوری طرح (وجوه موردنیاز برای اجرا) به‌طور کامل جمع‌آوری نشود، پروژه شکست‌خورده تلقی می‌شود. در این شرایط اصل سرمایه به سرمایه‌گذاران بازگردانده می‌شود، اما این فرآیند ممکن است تا پایان دوره طرح و حداکثر ۳۰ روز زمان ببرد.
2. ارزیابی مسائل قراردادی هر طرح کرادفاندینگ
سرمایه‌گذاران پیش از مشارکت در هر طرح تامین مالی جمعی، لازم است تمامی اسناد و قراردادهای مرتبط را با دقت بررسی کنند؛ به‌ویژه قراردادهایی که میان متقاضی و سکوی تامین مالی جمعی تنظیم شده و به تأیید فرابورس رسیده است. این قراردادها معمولا شامل مفاد مهمی همچون تعهدات طرفین، برنامه زمان‌بندی اجرا، شیوه بازپرداخت تعهدات مالی و شرایط فسخ یا انصراف می‌باشند. علاوه بر آن، ارزیابی دقیق اعتبارسنجی طرح نقشی حیاتی دارد؛ چراکه نشان می‌دهد مجری طرح از منظر توانایی مدیریتی، تخصص فنی و پشتوانه مالی، صلاحیت کافی برای اجرای پروژه را داراست یا خیر. چنین دقت و شفافیتی، نه‌تنها امنیت سرمایه‌گذاران را تضمین می‌کند بلکه از بروز اختلافات احتمالی و تضییع حقوق آنان در آینده نیز پیشگیری خواهد کرد.
3. ضعف امنیتی در زیرساخت پلتفرم
هر کسب‌وکار دیجیتال که مشغول به فعالیت است به‌ویژه سکوهای تامین مالی جمعی، به‌طور طبیعی در معرض انواع تهدیدات سایبری قرار دارند که در برخی موارد می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد یا حتی شکست پروژه شود. با این حال، سکوهایی که مجوز و تأییدیه فرابورس را دریافت کرده‌اند، پیش از ارائه طرح‌ها تحت ارزیابی‌های دقیق امنیتی قرار می‌گیرند تا از ایمنی زیرساخت و حفاظت داده‌های کاربران اطمینان حاصل شود. با وجود این، انتخاب سکوی معتبر و دارای استانداردهای فنی و امنیتی همچنان اهمیت زیادی دارد. در ایده‌فاند ما این اطمینان را به سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران می‌دهیم که کلیه اطلاعات شخصی و مالی آنان با بالاترین سطح امنیتی نگهداری شده و در برابر هرگونه تهدید سایبری محافظت خواهد شد.
نقش فرابورس در کاهش ریسک‌های کرادفاندینگ
نظارت فرابورس ایران نقش مهمی در کاهش ریسک‌های تامین مالی جمعی ایفا می‌کند. سکوهای فعال پیش از عرضه طرح‌ها باید مجوزهای لازم را دریافت کنند و زیرساخت‌های حقوقی، مالی و فنی آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر این، هر طرح پیش از انتشار، از نظر صحت اطلاعات، برنامه زمان‌بندی، توانایی اجرایی مجری و سازوکار بازپرداخت سرمایه اعتبارسنجی می‌شود. این فرآیند باعث شفافیت اطلاعاتی و کاهش ریسک نکول پروژه می‌شود و سرمایه‌گذاران با مشاهده تأییدیه فرابورس می‌توانند با اطمینان بیشتری در پروژه‌ها مشارکت کنند.
نتیجه‌گیری
تامین مالی جمعی، به‌عنوان یک روش نوین و در دسترس برای جذب سرمایه، فرصت‌های قابل توجهی برای کسب‌وکارهای نوپا و پروژه‌های خلاقانه فراهم می‌کند، اما بدون آگاهی از ریسک‌ها و توجه به امنیت اطلاعات، می‌تواند تجربه‌ای پرچالش باشد. ارزیابی دقیق ریسک‌های مالی، حقوقی، عملیاتی و امنیتی، همراه با انتخاب سکوی معتبر و مورد تأیید فرابورس، سطح ریسک سرمایه‌گذاری را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. رعایت این اصول به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با اطمینان و دید باز در پروژه‌ها مشارکت کنند، ضمن اینکه امنیت سرمایه و اطلاعات آنان تضمین شده و شفافیت لازم برای تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه فراهم می‌شود.
