تامین سرمایه یعنی فرآیند تامین منابع مالی مورد نیاز برای راهاندازی، توسعه یا استمرار فعالیتهای یک کسبوکار. این منابع میتواند از درون شرکت (پسانداز، سود انباشته) یا بیرون (سرمایهگذاران، وام، سپرده) تامین شود. انتخاب روش مناسب تامین مالی نقش مهمی در ساختار مالکیت، میزان ریسک و فرصت رشد شرکت دارد. برای درک بیشتر موضوع تامین سرمایه با ما همراه باشید.
اهمیت تامین سرمایه برای کسبوکات
هر کسبوکار از نوپا تا شرکتهای بزرگ برای تحقق اهداف خود نیاز به جذب سرمایه نیاز دارند؛ زیرا بدون نقدینگی کافی، حتی بهترین ایدهها نیز نمیتوانند وارد مرحله اجرا شوند. تامین مالی امکان خرید تجهیزات، انبار یا مواد اولیه، استخدام نیروی کار، بازاریابی، تحقیق و توسعه و پوشش هزینههای جاری را برای شرکت فراهم میکند. همچنین وقتی گردش نقدی با تأخیر مواجه شود یا شرکت بخواهد رشد کند یا وارد بازارهای جدید شود، داشتن یک منبع مالی مطمئن کمک میکند تا شرکت بتواند بدون وقفه فعالیت کند. در واقع، سرمایه مانند نیروی محرکه برای کسبوکار است و بدون آن، شرکت در همان نقطه باقی میماند و فرصت رشد، نوآوری یا توسعه را از دست میدهد.
انواع روشهای تامین مالی
کسبوکارها برای تامین سرمایه مورد نیازشان معمولا از ترکیب چند روش استفاده میکنند. در ادامه پرکاربردترین روشها را بررسی میکنیم:
۱. تامین مالی از طریق سهام (Equity Financing):
در این روش، شرکت بخش یا تمام سهام خود را به سرمایهگذاران میفروشد تا در ازای آن سرمایه دریافت کند. یکی از مزیتهای این روش این است که شرکت تعهد به بازپرداخت ندارد؛ سرمایهگذاران صرفا در انتظار سود یا افزایش ارزش شرکت هستند. فشار مالی بر شرکت کمتر است و نیازی به بازپرداخت ماهانه یا سود ثابت نیست. البته تقسیم سود در آینده و افزایش سهامداران ممکن است تصمیمگیری در شرکت را پیچیدهتر کند.
۲. تامین مالی از طریق بدهی:
در این روش، شرکت یا موسس با وام، قرض یا استقراض از بانک یا مؤسسات مالی، سرمایه لازم را دریافت میکند. سپس بازپرداخت سرمایه همراه با سود در موعد مقرر انجام میشود.
مزیت تامین مالی به روش بدهی:
• مالکیت و کنترل شرکت حفظ میشود؛ شرکت مجبور نیست بخشی از مالکیت خود را واگذار کند.
• سود وام (بهره) ممکن است از نظر مالیاتی قابل قبول باشد، و شرکت با برنامهریزی مناسب بازپرداخت میتواند بهره ببرد.
• برای کسبوکارهایی با جریان نقدی کافی و پیشبینی شده مناسب است، چون بازپرداخت ماهانه یا دورهای قابل برنامهریزی است.
معایب بدهی:
• شرکت متعهد به بازپرداخت است؛ حتی اگر کسبوکار در یک دوره زیان دهد، بازپرداخت باید انجام شود. این موضوع ریسک نقدینگی را افزایش میدهد.
• بدهی زیاد ممکن است شرکت را در برابر نوسانات اقتصادی یا نااطمینانی آتی آسیبپذیر کند.
• برای شرکتهای تازهتأسیس یا با امنیت اقتصادی پایین ممکن است دریافت وام دشوار باشد.
۳. تامین مالی از طریق شخصی
بعضی شرکتها یا مؤسسان ترجیح میدهند از منابع شخصی، پسانداز، درآمدهای اولیه یا سودهای انباشتهشده شرکت برای تامین مالی استفاده کنند. این روش به معنای استقلال مالی و عدم وابستگی به سرمایهگذاران یا وامدهندگان است. از مزیت این روش میتوان گفت که مالکیت کامل با مؤسسان است؛ هیچ شریک مالی جدیدی وارد نمیشود و نیازی به بازپرداخت یا تقسیم سود اولیه نیست. البته باید در نظر داشت که منابع مالی در این روش محدود است. مخصوصا برای کسبوکارهایی که نیاز به سرمایه زیاد برای تولید، توسعه یا مقیاسپذیری دارند.
4. تامین مالی از طریق تسهیلات بانکی
تامین سرمایه از طریق تسهیلات بانکی و مؤسسات اعتباری، بهعنوان یکی از سریعترین و در دسترسترین راهها برای جذب سرمایه، در بسیاری از کسبوکارها مورد توجه قرار میگیرد. این شیوه میتواند به اجرای طرحهای ضروری، تامین سرمایه در گردش و عبور از چالشهای مقطعی کمک کند. با این حال، اتکا به وام برای حل مشکلات بنیادی شرکت معمولا نتیجه پایداری به همراه ندارد؛ زیرا افزایش بدهی و الزام به بازپرداخت دورهای، فشار مالی بیشتری ایجاد کرده و در صورت نبود برنامهریزی دقیق، ممکن است زیانهای بزرگتری را در بلندمدت رقم بزند. به همین دلیل، وام باید با تحلیل واقعی از توان بازپرداخت و هدفگذاری دقیق استفاده شود، نه بهعنوان تنها راهحل مشکلات ساختاری کسبوکار.
۴. تامین مالی جمعی (Crowdfunding)
یکی از روشهای جدید تامین سرمایه برای پروژهها یا کسبوکارهای نوپا، جذب سرمایه از تعداد زیادی از افراد (عموم مردم) از طریق پلتفرم تامین مالی جمعی است. این روش به ویژه برای پروژههای خلاقانه، نوآورانه یا با مقیاس کوچک مناسب است. یکی از مزیت اصلی این روش، امکان جذب سرمایه از طیف وسیعی از افراد با مبالغ کوچک و بدون نیاز به سرمایهگذار بزرگ یا بانک میباشد. همچنین، کاهش وابستگی به یک یا چند سرمایهگذار بزرگ؛ ریسک سرمایهگذاری بین تعداد زیادی سرمایهگذار پخش میشود.
چگونه روش مناسب تامین سرمایه را انتخاب کنیم؟
انتخاب روش مناسب برای تامین سرمایه همواره به مجموعهای از عوامل وابسته است؛ از مرحله رشد کسبوکار گرفته تا جریان نقدی، میزان ریسکپذیری و منابعی که در اختیار دارید. هرکدام از روشها مزایا و محدودیتهای خود را دارند در سالهای اخیر، مدل تامین مالی جمعی بهعنوان گزینهای نوین و بسیار کارآمد مطرح شدهاند؛ زیرا هم وابستگی به سرمایهگذاران بزرگ را کاهش میدهند و هم امکان جذب سرمایه را از جامعه گستردهتری فراهم میسازند. از آنجایی که انواع روش کرادفاندینگ وجود دارد ولی در ایران به صورت مبتنی بر بدهی اجرا خواهند شد. در حال حاضر، همچنان امیدی به بازار ثانویه تامین مالی جمعی هستش تا این مدل بهتر جایگاه خود را در بین سرمایهگذاران تثبیت کند.
