در شرایطی که بازارهای مالی در ایران و جهان با نوسانات و بی‌ثباتی همراه هستند، بسیاری از سرمایه‌گذاران به دارایی‌های فیزیکی با ارزش ذاتی نظیر طلا و نقره روی می‌آورند. طلا سال‌هاست که به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه شناخته می‌شود، اما در سال‌های اخیر، نقره نیز توجه برخی را به خود جلب کرده است. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا سرمایه‌گذاری در نقره بهتر است یا طلا؟
برای پاسخ به این سؤال، باید فاکتورهای متعددی مانند بازدهی، نقدشوندگی، نوسان قیمت، کاربرد صنعتی، امنیت، ذخیره‌سازی و چشم‌انداز آینده بررسی شوند.
سرمایه‌گذاری در طلا و نقره
طلا و نقره از جمله فلزات گران‌بهایی هستند که قرن‌هاست به‌عنوان ابزار مبادله، ذخیره ارزش و زیورآلات مورد استفاده قرار گرفته‌اند. هر دو از عناصر شیمیایی طبیعی و کمیاب در پوسته زمین هستند که در جدول تناوبی به‌ترتیب با نمادهای Au و Ag شناخته می‌شوند. طلا فلزی نرم، چکش‌خوار و به رنگ زرد براق است که مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ‌زدگی و فرسایش دارد. نقره نیز فلزی براق، رسانا و با رنگ سفید-خاکستری است که از نظر ساختاری نرم‌تر از طلاست. هر دو فلز به‌صورت طبیعی در معادن یافت می‌شوند و از گذشته‌های دور به‌عنوان دارایی‌های باارزش شناخته شده‌اند.
تفاوت‌های بنیادی طلا و نقره
طلا عمدتاً به‌عنوان ذخیره‌ای مطمئن برای حفظ ارزش پول و ابزاری رایج برای سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود و بیشتر تقاضای آن از سوی بازارهای مالی و سرمایه‌گذاران است. در مقابل، نقره ماهیتی دوگانه دارد؛ هم فلزی گران‌بهاست و هم نقش مهمی در صنعت ایفا می‌کند. بر اساس گزارش اتحادیه طلا و جواهر تهران، حدود ۵۰ درصد از تقاضای جهانی نقره مربوط به مصارف صنعتی است، که این ویژگی باعث می‌شود قیمت آن تحت تأثیر عوامل صنعتی و اقتصادی به‌طور هم‌زمان نوسان داشته باشد.
1. تفاوت قیمتی نقره و طلا
اگر تا به حال فکر کرده‌اید برای ورود به بازار فلزات گران‌بها حتما باید سرمایه زیادی داشته باشید، بهتر است نگاهی دوباره بیندازید. قیمت نقره در بازار ایران به‌طور متوسط تنها ۵ تا ۶ درصد قیمت طلاست، یعنی با همان بودجه‌ای که برای چند گرم طلا نیاز دارید، می‌توانید چندین برابر آن نقره بخرید. این تفاوت قیمتی چشمگیر، نقره را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران با سرمایه محدود یا علاقه‌مندان به تنوع سبد دارایی تبدیل کرده است. اگرچه ارزان‌تر است، اما ارزشمند باقی می‌ماند.
2. ریسک سرمایه‌گذاری طلا یا نفره؟
نقره دارای نوسانات بیشتری نسبت به طلاست. به همین دلیل در بازارهای جهانی به آن «فلز بی‌ثبات‌تر» می‌گویند. بررسی نمودار قیمتی ۵ سال اخیر در سایت Tgju.org نشان می‌دهد که نقره در دوره‌هایی رشدهای شدیدتری از طلا داشته، اما افت‌های عمیق‌تری نیز تجربه کرده است. در واقع اگر تحمل ریسک کمی دارید، طلا گزینه امن‌تری است. اما اگر به دنبال بازدهی بیشتر با پذیرش نوسان هستید، نقره می‌تواند فرصت‌ساز باشد.
3. میزان نقدشوندگی طلا یا نقره
بازار طلا در ایران بسیار پررونق و شناخته‌شده است. شما در هر شهر و شهرستانی می‌توانید طلای خود را در کمترین زمان نقد کنید. اما نقره در بازار سرمایه‌گذاری ایران به اندازه طلا شناخته‌شده نیست. فروش نقره به‌صورت خام یا سکه در بسیاری از طلافروشی‌ها پذیرفته نمی‌شود یا با درصدی از ارزش واقعی خریداری می‌شود. طبق آمار گرفته شده، میزان نقدشوندگی نقره در مقایسه با طلا پایین‌تر است و برای نقره باید فروشنده تخصصی پیدا کرد.
4. امکان خرید صندوق‌های طلا و نقره در بازار سرمایه
در حال حاضر، زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری قانونی و شفاف در طلا از طریق بازار سرمایه ایران فراهم شده و امکان خرید آن به‌صورت واحدهای سرمایه‌گذاری وجود دارد. در مقابل، برای نقره چنین سازوکاری هنوز تعریف نشده و این فلز عمدتا به‌صورت فیزیکی معامله می‌شود. این تفاوت باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در طلا با سهولت، شفافیت و امنیت بیشتری همراه باشد، در حالی‌که خرید نقره فیزیکی ممکن است با چالش‌هایی مانند نگهداری دشوار، ریسک سرقت و نوسان بالای قیمت روبه‌رو شود.
5. هزینه نگهداری و امنیت
نگهداری طلا به‌دلیل قیمت بالا نیاز به گاوصندوق، بیمه یا صندوق امانات بانکی دارد که صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا این مورد هم برای سرمایه‌گذاران حل کردند. اما نقره چون حجم بیشتری از طلا دارد، فضای بیشتری اشغال کرده و همچنین وزن بالای آن نگهداری را دشوار می‌کند. اگر بخواهید ۱۰۰ میلیون تومان نقره بخرید بسته به قیمت لحظه‌ای آن شاید چند صد گرم نقره نیاز دارید، در حالی که با همان مبلغ تنها چند گرم طلا می‌خرید. این مقایسه نشان می‌دهد که برای ذخیره نقره به فضای بیشتری نیاز دارید.
6. مالیات و هزینه‌های خرید و فروش
خرید طلا در ایران با ۹٪ مالیات بر ارزش افزوده همراه است، مگر اینکه از صندوق‌های طلا در بورس استفاده شود که معاف از مالیات هستند. اما نقره در بازار رسمی چندان شفاف نیست. خرید نقره خام معمولا مالیات ندارد اما کارمزد و اجرت در برخی مغازه‌ها محاسبه می‌شود. به همین دلیل سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بورسی طلا از نظر مالیات به‌صرفه‌تر است.
7. کاربرد صنعتی نقره و آینده‌پژوهی
کاربرد نقره در تکنولوژی‌های آینده به‌خصوص انرژی خورشیدی در حال افزایش است. این موضوع می‌تواند قیمت نقره را در بلندمدت افزایش دهد. بر اساس اطلاعات به‌دست آمده، نقره یکی از مهم‌ترین فلزهای مورد استفاده در سلول‌های خورشیدی و تجهیزات صنعتی نسل جدید خواهد بود. در مقابل، طلا بیشتر کاربرد تزئینی و ذخیره‌ای دارد. بنابراین اگر به دنبال رشد قیمتی ناشی از مصرف صنعتی هستید، نقره چشم‌انداز جذاب‌تری دارد.
نتیجه‌گیری
در جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری در طلا و نقره، هر یک با ویژگی‌ها و مزایای خاص خود، پاسخ‌گوی اهداف متفاوت سرمایه‌گذاران هستند. طلا به‌عنوان دارایی‌ای باثبات، نقدشونده و دارای زیرساخت‌های رسمی در بازار سرمایه ایران، گزینه‌ای مطمئن برای سرمایه‌گذاران محتاط و بلندمدت محسوب می‌شود. در مقابل، نقره با توجه به قیمت پایین‌تر، پتانسیل رشد ناشی از تقاضای صنعتی و امکان ورود با سرمایه کمتر، انتخابی جذاب برای سرمایه‌گذاران جسور و آینده‌نگر است. در نتیجه، تصمیم‌گیری میان این دو فلز ارزشمند باید بر اساس میزان ریسک‌پذیری، اهداف مالی و افق سرمایه‌گذاری هر فرد انجام گیرد.
